Twórczość Janusza Lewandowskiego nosi silne znamiona inspiracji polską sztuką symbolizmu i ekspresjonizmu, jednak znaczeniowo i kompozycyjnie odbiega od typowych dla nich konwencji.
W monotonnych przestrzeniach mazowieckich pejzaży artysta umieszcza pojedyncze postaci – najczęściej młodych chłopców i dziewczęta, pogrążonych w smutku starców, co przy melancholijnej aurze realistycznego ujęcia wprowadza dramatyzm związany ze sferą namiętności, samotnością, pytaniami o sens przemijania i śmierci. Ekspresję obrazów pogłębia japonizująca kompozycja, z uciętymi w kadrze obiektami, asymetrią w kształtowaniu częstokroć pustej przestrzeni, zamkniętej niską linią horyzontu. Obrazy Lewandowskiego cechuje zgaszony, subtelny koloryt i wyrafinowana faktura.
Urodziłem się na ziemi mazowieckiej, tuż przed zmierzchem na ziemi, która w swojej podmiotowości jest intensywna. To wystarcza do zachowania swojego istnienia w pewnej gamie duchowości. Wynika z tego i to, że nie grozi mi wielość wyborów, w pewnej magmie trendów i postmodernistycznej ironii. Skomponowany jestem bowiem w pewien układ jedności, w pewną harmonię. One chronią mnie przed mamiącymi podszeptami destrukcji. Skazany za to jestem na ciągłe doświadczenie i ocalanie tych nabytych wartości, które ukształtowały się w czasach dzieciństwa, w trwożnym okresie doznań, olśnień i widzenia bezpośredniego.
Janusz Lewandowski
Jednak teraz doświadczenia te, przeniknięte są bojaźnią i melancholią.
Oto moja biografia.
Janusz Lewandowski
Artysta malarz. Urodził się w 1937 r. w Rokiciu koło Płocka. Studiował na Wydziale Malarstwa warszawskiej ASP w pracowni prof. Artura Nachta-Samborskiego. Dyplom uzyskał w 1964. Po ukończeniu studiów bierze czynny udział w życiu artystycznym. Uczestnik wielu plenerów i sympozjów (Ustka 1972, Krapkowice 1973 – projekt cementowni Górażdże w zespole z Marianem Boguszem i Juliuszem Woźniakiem, Złote Grono 1975, Osieki 1979, Festiwale Sztuk Pięknych w Warszawie, 1966, 1970, 1972, 1975, 1978). Został uhonorowany licznymi nagrodami i wyróżnieniami, między innymi na XXXIV Ogólnopolskim Salonie Zimowym Plastyki „Metafora we współczesnym malarstwie i rysunku” w Radomiu (1980), Nagrodą Prezydenta Warszawy na Wystawie Malarstwa i Grafiki Artystów Środowiska Warszawskiego w Zachęcie (1985), Nagrodą „Artyści w Międzynarodowym Roku Dziecka” w Zachęcie (1979), Nagrodą Polsko-Japońską im. Miyauchi (1995), Nagrodą im. Władysława Hasiora (2011), nominacją do nagrody Norwida (2012), Nagrodą im. Kazimierza Ostrowskiego (2017). W 2018 otrzymał order „Zasłużony dla państwa polskiego i polskiej kultury”.
Pochyla się nad kałużą błota,
Joanna Błońska / 23.09.2020 r.
zagląda w lustro wody – pyta.
Niczym z mgły wyłania się
odpowiedź – która, kolejnym pytaniem.
Dokąd podążasz człowieku?
Zatroskanym spojrzeniem,
zatroskana kobieta, ogarnia świat.
On razem z nią.
Dotyka przedmiotów,
które myślą rzucone na płótno.
I domyśl się ty, który przemijaniem,
dokąd poprowadzi cię dziecko,
jak motyl bujające w przestrzeni.
Otrzymujesz ten właśnie czas,
w którym możesz się odnaleźć.
Poczekaj, aż zapali światła,
zajaśnieją blaskiem zrozumienia,
i staniesz w zamyślonym
zachwycie.